1970’li yıllarda Türkiye’de hayata geçirilen Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) uygulaması, ülke ekonomisine uzun yıllar boyunca önemli zararlar vermiş ve DÇM’nin son ödemesini yapan dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal, ilerleyen yıllarda benzer uygulamalardan kaçınılması gerektiğini vurgulamıştı.
Türkiye, AKP’nin yanlış ekonomi politikalarının ardından, 2021 yılının son çeyreğinde büyük bir döviz krizi yaşadı; sonuç olarak, AKP, dolar kurunu kontrol etmek adına 21 Aralık 2021’de son çare olarak Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını hayata geçirdi.
KKM’nin duyurulduğu gece, dolar kuru tarihi zirvesini 17.15 lira ile gördü; ancak KKM’nin açıklanmasıyla birlikte sadece birkaç saat içerisinde 11.41 liraya kadar geriledi. Ancak, geçen süre içinde dolar kurundaki yükseliş, KKM’ye rağmen durdurulamadı ve dolar/TL kuru güncel olarak 32 lirayı aşarak yükselmeye devam etti.
8 Haziran’da göreve başlayan yeni ekonomi yönetimi, ekonomi modelinde köklü değişikliklere odaklanırken, aynı zamanda Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasında tasfiye sürecini başlattı. KKM, 28 haftadır kesintisiz bir şekilde eriyerek, 139 milyar dolarlık zirvesinden 78 milyar dolara kadar düşüş gösterdi. Ancak, 31 Mart seçimleri öncesinde dolar sahiplerini yakından ilgilendiren bir iddia ortaya çıktı.
Topkapı Üniversitesi Rektörü ve Ekonomi Gazetesi yazarı Prof. Dr. Emre Alkin, KKM uygulamasına benzer yeni bir adımın atılacağını belirterek, AKP’nin seçimler öncesinde piyasalara müdahale olasılığına dikkat çekti.
İKİNCİ KKM UYGULAMASI MI GELİYOR?
Alkin, ekonomi yönetiminin serbest piyasadan nakit döviz alımını durdurma konusunda adım atamamasına vurgu yaparak, bu durumun ‘süper bono’ hamlesiyle ele alınabileceğini belirtti. Alkin, alınacak kararın dolar kuru üzerindeki etkilerine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Eğer döviz kurları kontrol altına alınamazsa, Bakan Şimşek’in eleştirdiği Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasına benzer bir adım atılabilir. Sanırım bir yıl önce yapılması gereken ancak gerçekleştirilmeyen ‘süper bono’ hamlesi şimdi gündeme gelebilir. Belki de bu sayede ‘Politika faizlerini artırmadan durumu düzelttik’ denilebilir; ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Hazine ve Maliye Bakanlığı, böyle bir adımı atar mı, bilemiyorum.”
“TÜRKİYE TARİHİNDE BİR İLK YAŞANABİLİR”
Son iki haftada, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından günlük ortalama 800 milyon dolarlık satışın gerçekleştirilmesi, arka kapı müdahalelerine devam edilmesi ve dolar kurunun hızla yükselmesi, piyasalarda büyük bir endişe oluşturdu. Prof. Dr. Alkin’in “KKM benzeri” ifadeleri ve yeni uygulamaya dair ortaya attığı iddialar, KKM’nin açıklandığı tarihte dolar kurunda yaşanan hızlı düşüşü anımsattı.
Günümüzdeki dolar/TL paritesi, 21 Aralık 2021’deki seviyelerin iki katı kadar yükseldiğinden, benzer bir açıklama karşısında paritedeki düşüşün de aynı oranda olabileceği düşünülüyor. Bu senaryo gerçekleşirse, Türkiye tarihinde görülen en sert düşüş yaşanmış olacak.
Ancak şu an için sadece iddia mahiyetinde olan bu konuşmaların, ekonomi yönetimi tarafından hayata geçirilip geçirilmeyeceği, ilerleyen günlerde ortaya çıkacaktır.
